Ĺťycie jest chwilÄ , a ĹmierÄ wiecznoĹciÄ ...
DO KRWI OSTATNIEJ... (1978)
Film fabularny
Produkcja: Polska
Rok produkcji: 1978
Premiera: 1978. 10. 27
Gatunek: Film wojenny
Język: polski, rosyjski, angielski
Dane techniczne: Barwny. 5537 m. 185 min.
W scenach z Sielc i bitwy pod Lenino wykorzystano wspomnienia żołnierskie spisane przez Alojzego Srogę, zatytułowane "Lenino - początek drogi".
Film zrealizowany przy udziale I Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Tadeusza Kościuszki i innych jednostek Ludowego Wojska Polskiego oraz jednostek Armii Radzieckiej - w zdjęciach na terenie ZSRR.
Zdjęcia do filmu rozpoczęły się 2 lutego 1978 w Moskwie. Plenery: Kolina nad Wołgą, Syberia, okolice Ełku, Londyn, Morze Kaspijskie.
OPIS:
30 listopada 1941 roku przylatuje do Kujbyszewa premier rządu polskiego, Naczelny Wódz gen. Wła-dysław Sikorski. Na pokładzie samolotu rozmawia z młodym porucznikiem Andrzejem Radwanem, któremu poleca pozostanie w ambasadzie polskiej w Kujbyszewle, gdyż - jak mówi - chce tam mieć zaufanego człowieka. Po ceremonii powitalnej gen. Sikorski udaje się do Moskwy na rozmowy ze Stalinem. Walczący w szeregach armii radzieckiej przedwojenny działacz komunistyczny Zygmunt Gawlik dowiaduje się o powstaniu w ZSRR polskich sił zbrojnych. Po wyleczeniu frontowej rany przyjeżdża do Kujbyszewa, gdzie przebywa jego siostra Anna, współpracująca z grupą polskich komunistów. Oboje w pobliżu ambasady polskiej spotykają Radwana, dawnego sąsiada ze Lwowa. Między Anną i Andrzejem odżywa zerwana przez wojnę znajomość i wzajemne uczucie. Młodzi spotykają się często mimo niechęci manifestowanej przez Zygmunta, który nie ma zaufania do porucznika Radwana, człowieka z przeciwnego obozu, "sanacyjnego oficera". Tymczasem sprawy polskie w Kujbyszewie toczą się dwoma torami. Z jednej strony ambasada prowadzi zaciąg do armii generała Andersa, nawiązuje kontakty z Polakami przebywającymi w ZSRR, z drugiej grupa komunistów tworzy czasopismo wyrażające program ścisłej współpracy ze Związkiem Radzieckim i krytykę oficjalnej polityki londyńskiego rządu polskiego wobec ZSRR. Anna i Zygmunt ściśle współpracują z lewicą, której przewodzi Wanda Wasilewska. Pojawia się zapowiedź utworzenia Związku Patriotów Polskich. Aktywność grupy komunistów polskich wzbudza zaniepokojenie przełożonego porucznika Radwana w ambasadzie polskiej, majora Wysokońskiego. Powiadomiony przez swego agenta o kontaktach Radwana z Gawlikami proponuje mu zbieranie informacji o komunistach polskich. Radwan stanowczo odmawia twierdząc, że jego kontakty mają charakter czysto prywatny. W delegaturze ambasady polskiej zajmującej się werbunkiem Polaków do armii zjawia się 17-letni Zbyszek Trepka. Uciekł do wojska polskiego z Syberii, gdzie pracował jako drwal. Podczas wypełniania ankiety personalnej Trepka naiwnie ujawnia, że nie zna wprawdzie swego ojca, ale wie o nim, że był więzionym w Polsce komunistą. To wystarczy by nie został przyjęty do armii, uznany za młodocianego. Zrozpaczony chłopak wpada w ręce przedstawicieli organów bezpieczeństwa i odstawiony zostaje tam, skąd uciekł. Generał Anders wyprowadza armię polską z ZSRR. Przy ewakuacji obecny jest z ramienia ambasady Radwan. Spotyka dawnego znajomego z wojska, kapitana Wicherskiego, który informuje go o swej decyzji zdezerterowania z armii polskiej i pozostania w ZSRR. Oburzony Radwan wraca do Kujbyszewa. Czekają go tu gorzkie doświadczenia. Zrywa z nim Anna twierdząc, że Andrzej spotykał się z nią tylko po to, by donosić ambasadzie o działalności komunistów. W ambasadzie z kolei major Wysokoński powiadamia Radwana o zarzutach, przed jakimi postawił go wywiad wojskowy. Porucznik jakoby współdziała z komunistami na szkodę władz polskich, czego dowodem jest ukrywanie kontaktów z oficerem z "grupy Berlinga", kapitanem Wicherskim. Osaczony ze wszystkich stron Radwan myśli o samobójstwie, ale nie może się zdecydować na ten ostateczny krok. Pozostaje sam, bez środków do życia i bez nadziei na przyszłość. Mijają miesiące, a sprawy Polaków w ZSRR nie ruszają z martwego punktu. Aktywnie działający Związek Patriotów Polskich uzyskuje wreszcie zgodę Stalina na powołanie nowej armii polskiej w ZSRR. W obozie w Sielcach nad Oką spotykają się wszyscy: Radwan, Gawlik, Wicherski, przybywa też młody rekrut Zbyszek Trepka. W dramatycznej rozmowie Zbyszek dowiaduje się, że nieznanym mu ojcem, więzionym działaczem komunistycznym jest Zygmunt Gawlik. Chłopak pozornie zimno przyjmuje tę wiadomość mówiąc, że dla niego istnieje tylko matka. Na naradzie komendy obozu postawiona zostaje sprawa Andrzeja Radwana. Gawlik oponuje przeciw powierzeniu Andrzejowi stanowiska dowódczego, odpowiedniego dla oficera, motywując to brakiem zaufania politycznego do byłego pracownika ambasady. Przeważa jednak argumentacja Wicherskiego, który wierzy w Andrzeja. Porucznik Radwan obejmuje dowództwo kompanii. Po uroczystej przysiędze I Dywizja wychodzi na front. W przeddzień bitwy pod Lenino zgłasza się do służby sanitarnej Anna. Rozpoczyna się bitwa, w której polska dywizja ponosi ciężkie straty. Podczas ataku ginie w czołgu Zbyszek Trepka. Do konającego syna podbiega Gawlik i po chwili sam pada trafiony niemiecką kulą. Ginie ciężko ranny kapitan Wicherski. Andrzej Radwan obejmuje dowództwo nacierającego batalionu; po zakończeniu udanego ataku trafia go kula uciekających Niemców. Po bitwie za zdziesiątkowaną polską dywizją jedzie długi tabor wozów z rannymi. Na jednym z nich widzimy sanitariuszkę Annę podtrzymującą rannego w głowę por. Radwana.
Ekipa
Reżyseria: Jerzy Hoffman
Reżyser II: Wojciech Wójcik, Jerzy Braszka, Włodzimierz Kamiński, Wiaczesław Wraczew
Współpraca reżyserska: Jadwiga Żurakowska, Michał Grejniec, Wacław Radecki
Scenariusz: Zbigniew Safjan
Zdjęcia: Jerzy Gościk
Operator kamery: Damian Skóra
Współpraca operatorska: Janusz Sołtys, Stanisław Matuszewski
Scenografia: Jerzy Szeski, Siemion Waluszok
Scenograf II: Leszek Ołdak, Elżbieta Różańska
Współpraca scenograficzna: Stefan Filipiak, Stanisław Moruzgała
Dekoracja wnętrz: Grażyna Michalak, Jan Hawryłkiewicz, Georgi Koszylew
Kostiumy: Renata Własow, Barbara Śródka, Nina Kruczkowa
Współpraca kostiumograficzna: Jerzy Prochal, Anna Pawlicka
Muzyka: Piotr Marczewski
Wykonanie muzyki: Orkiestra Filharmonii Łódzkiej
Dyrygent: Zdzisław Szostak
Konsultacja muzyczna: Jerzy Goryszewski
Dźwięk: Stanisław Piotrowski, Jerzy Blaszyński
Współpraca dźwiękowa: Marek Wronko, Włodzimierz Wiśniewski, Wojciech Lorek
Imitator dźwięku: Zygmunt Nowak
Montaż: Zenon Piórecki
Współpraca montażowa: Józef Majchrzak, Izabella Kierzkowska-Zgorzelska, Anna Rubińska, Lena Deptuła
Charakteryzacja: Aurelia Łopatowska, Teodor Grymaszewski, Jolanta Dąbrowska, Aleksander Diemidow
Efekty pirotechniczne: Henryk Piotrowski, Paweł Smakow, Piotr Skrzynecki, Zdzisław Chrząszcz
Ewolucje kaskaderskie: Janusz Błaszczyk (nie występuje w napisach), Józef Grzeszczak (nie występuje w czołówce), Czesław Magnowski (nie występuje w czołówce), Jerzy Rogowski (nie występuje w czołówce)
Konsultacja: Eugeniusz Molczyk, Kazimierz Sobczak, Tadeusz Sawicki, Stanisław Załuski, Eugeniusz Duraczyński, Andrzej Osadziński, Jerzy Wojciech Wdowiński, M Monin, Piotr Simczenkow
Kierownictwo produkcji: Wilhelm Hollender, Władimir Cejtlin
Kierownictwo produkcji II: Joanna Kopczyńska, Krzysztof Kierzkowski, Arkadiusz Piechal, Jerzy Fidler
Współpraca produkcyjna: Stanisław Chwastek, Teresa Ryłko, Barbara Pietrakowska-Ołdak, Maciej Wojak
Sekretariat planu: Halina Sprusińska
Produkcja: PRF "Zespoły Filmowe"
Współpraca produkcyjna: Wytwórnia Filmowa Mosfilm
Atelier: Wytwórnia Filmów Fabularnych (Łódź)
Laboratorium: Wytwórnia Filmów Fabularnych (Łódź)
Kierownictwo laboratorium: Janusz Kasprzak
Obsada aktorska:
Anna Dymna (Ania Gawlik), Marek Lewandowski (porucznik Andrzej Radwan), Jerzy Trela (Zygmunt Gawlik, brat Ani), Jerzy Braszka (2 role: major Lachowicz, oficer I Dywizji; adiutant Sikorskiego), Andro Kobaładze (Stalin Józef), Leszek Kubanek (komunista Leon, później pułkownik I Dywizji), Władimir Marienkow (oficer I Dywizji), Wojciech Pilarski (Berling Zygmunt), Leonard Pietraszak (kapitan Wicherski), Andrzej Rettinger (Retinger Józef), Katarzyna Skolimowska (Wasilewska Wanda), Kazimierz Witkiewicz (Sikorski Władysław), Wytautas Żałakewiczus (major Wysokoński), Nikolaj Zasuchin (Mołotow Wiaczesław M.), Marek Walczewski (Anders Władysław), Jacek Zajdler (Zbyszek Trepko, syn Zygmunta Gawlika), Lidia Fiedosiejewa-Szukszyna (Jekaterina Pawłowna), Józef Para (ambasador Clark-Kerr), Kazimierz Meres (Eden Anthony Robert), Wasilij Szulgin (pułkownik Kondratiuk), Roman Sikora (Kot Stanisław , ambasador Polski w ZSRR), Giennadij Piecznikow (Wyszyński Andriej), Henryk Bista (Kubsz Franciszek , kapelan I Dywizji), Eugeniusz Kamiński (oficer I Dywizji), Edmund Karwański (komunista, później oficer I Dywizji), Gustaw Lutkiewicz (oficer I Dywizji), Witold Skaruch (komunista, później oficer I Dywizji), Lech Sołuba (oficer I Dywizji), Bronisław Marczak (oficer II korpusu), Włodzimierz Nakwaski (oficer II korpusu), Jerzy Próchnicki (oficer II korpusu), Tomasz Borkowy (Stefan Kozicki, żołnierz I Dywizji), Edward Bryła (żołnierz I Dywizji), Bolesław Idziak (sierżant Małecki), Tomasz Kasprzykowski (żołnierz I Dywizji), Bogdan Lęcznar (żołnierz I Dywizji), Juliusz Lisowski (żołnierz I Dywizji), Stefan Paska (muzyk, żołnierz I Dywizji), Edward Sosna (żołnierz I Dywizji), Zbigniew Stawarz (Stanisław Grala, żołnierz I Dywizji), Andrzej Głoskowski (Arlet, sekretarz majora Wysokońskiego), Ryszard Ronczewski (Piwski, konfident rządu londyńskiego u komunistów), Józef Zbiróg (delegat ambasady), N Barmin (generał radziecki), J Makszancew (generał radziecki), Wiktor Markin (generał radziecki), Danil Nietrebin (generał radziecki), K Zabielin (generał radziecki), W Badajew (oficer radziecki), W Jagoda (żołnierz radziecki), N Wołkow (żołnierz radziecki), Piotr Augustyniak, B Białobrzeska, Jacek Brick, Irena Burawska, Zbigniew Geiger, Barbara Gołębiewska, Irena Hrehorowicz, Marek Jasiński, Ewa Jastrzębowska, Zdzisława (Żelisława) Malska, Hanna Mikuć (Krysia, żołnierz I Dywizji, wykonawczyni "Oki"), Stanisław Nałęcz-Koczanowicz, Marek Nowakowski, Irina Pieskowa, Marek Sobczyk, Marcin Sosnowski (Polak udający się do Polskiej Armii), Mirosław Szonert (Mikołajczyk Stanisław), Krystian Tomczak, Barbara Wałkówna (urzędniczka w delegaturze), Bogumił Antczak (tłumacz Edena; nie występuje w napisach)
Nagrody filmowe
1978 - Jerzy Hoffman Nagroda Ministra Obrony Narodowej I stopnia
1978 - Zbigniew Safjan Nagroda Ministra Obrony Narodowej I stopnia
1978 - Wilhelm Hollender Nagroda Ministra Obrony Narodowej I stopnia
1978 - Jerzy Gościk Nagroda Ministra Obrony Narodowej I stopnia
1979 - Jerzy Hoffman Gdynia (do 1986 Gdańsk) (Festiwal Polskich Filmów Fabularnych)-Nagroda Specjalna Jury
Varia
Piosenka: TA OSTATNIA NIEDZIELA
Muzyka piosenki (-nek) : Jerzy Petersburski
Piosenka: ŻEBY POLSKA
Informacja o wykorzystaniu tej znanej piosenki w filmie pojawia się w napisach samego filmu, jednak w rzeczywistości nie słychać jej. Według różnych informacji miała być ona wykorzystana w czołówce filmu, lecz została z niej usunięta po protestach Głównego Zarządu Politycznego LWP.
Muzyka piosenki (-nek) : Włodzimierz Korcz
Słowa piosenki (-nek) : Jan Pietrzak
AVI File Details
========================================
Name.........: 1978.Do krwi ostatniej.CD1.avi
Filesize.....: 529 MB (or 542,041 KB or 555,049,984 bytes)
Runtime......: 01:35:22 (143,061 fr)
Video Codec..: DivX 4 (OpenDivX)
Video Bitrate: 661 kb/s
Audio Codec..: 0x0055(MP3) ID'd as MPEG-1 Layer 3
Audio Bitrate: 112 kb/s (56/ch, stereo) CBR
Frame Size...: 640x464 (1.38:1)