Ĺťycie jest chwilÄ , a ĹmierÄ wiecznoĹciÄ ...
DZIŚ W NOCY UMRZE MIASTO (1961)
Film fabularny
Produkcja: Polska
Rok produkcji: 1961
Premiera: 1961. 09. 04
Gatunek: Film psychologiczny, Film wojenny
Dane techniczne: Czarno-biały. 2595 m. 84 min.
Plenery: Drezno.
OPIS:
Pośród wielu nie do końca wyjaśnionych zagadek II wojny światowej znajduje się sprawa zbombardowania Drezna przez lotnictwo RAF-u 13 II 1945 roku. Na dwa i pół miesiąca przed kapitulacją Niemiec klęska Hitlera była oczywista. Armie aliantów toczyły już zwycięskie boje na terytorium III Rzeszy i to bynajmniej nie w pobliżu Drezna - miasta o znikomym znaczeniu strategicznym. Pozbawione ważniejszych obiektów wojskowych, pełne było za to obozów jenieckich, cudzoziemców wywiezionych na roboty do Niemiec oraz bezcennych zabytków i pomników kultury ze słynną Galerią Drezdeńską na czele. Dlaczego więc Drezno zostało prawie zrównane z ziemią? Film Jana Rybkowskiego nie odpowiada na to pytanie, mimo że reżyser oglądał na własne oczy drezdeńską hekatombę. Twórca pragnął bowiem, by "Dziś w nocy umrze miasto" przede wszystkim wyrażało prawdę o niemożności bycia neutralnym, niemożności ucieczki od rzeczywistości. Po premierze utworu przesłanie artysty uzupełnili krytycy. Celnie dopowiedzieli, że film Rybkowskiego dotyka również problemu nienawiści. Nienawiści pożerającej w równym stopniu sumienia hitlerowców i Polaków. Główny bohater filmu - Piotr nie potrafi ukryć satysfakcji na widok wrogiego miasta, ginącego pod bombami. A przecież są w nim i kobiety, i dzieci, i Bogu ducha winni cywile. "Schadenfreude", choć zdefiniowana po niemiecku, jest więc zjawiskiem uniwersalnym. Zdarza się wszakże, że nienawiść i radość z nieszczęścia innych można przezwyciężyć. Według Rybkowskiego następuje to wówczas, gdy ludzie zaczynają o sobie myśleć nie w kategoriach podziałów narodowościowych, rasowych, czy ideologicznych, ale po prostu jak o istotach tak samo bojących się śmierci, tak samo potrafiących kochać, mających podobne marzenia i cele. Taka właśnie przemiana przydarza się Piotrowi. Los przypadkowo zetknie go z Magdą - atrakcyjną Niemką, kochanką gestapowca. Uciekając wspólnie przed gradem bomb nie ma czasu na roztrząsanie wzajemnych pretensji i niechęci. Trzeba ratować życie i aby uczynić to skutecznie, należy sobie pomagać. Akcja "Dziś w nocy umrze miasto" zaczyna się 13 lutego 1945 roku o poranku. Z przejeżdżającego przez Drezno transportu więźniów ucieka młody Polak - Piotr. Dzięki pomocy przypadkowo spotkanej polskiej dziewczyny dostaje się do miasta. Tam bez większego trudu znajduje bezpieczną kryjówkę. W Dreźnie panuje bowiem chaos, spowodowany ofensywą nadciągającej Armii Radzieckiej. Wieczorem zaczyna się nalot. Piotr początkowo przeżywa go w schronie, potem w mieszkaniu niemieckiego profesora, by wreszcie, gdy nie ma już gdzie się schronić, wspólnie ze spotkaną przypadkiem młodą Niemką spróbować wydostać się z miasta. O świcie po bombardowaniu, z którego bohaterom udało ię wyjść z życiem, Piotr i Magda zostają rozdzieleni przez patrole SS. [PAT]
EKIPA:
Reżyseria: Jan Rybkowski
Współpraca reżyserska: Hieronim Przybył, Zbigniew Lewicki
Scenariusz: Leon Kruczkowski, Jan Rybkowski
Scenariusz-pomysł: Jan Rybkowski
Dialogi: Leon Kruczkowski, Jan Rybkowski
Zdjęcia: Bogusław Lambach
Operator kamery: Franciszek Kądziołka
Współpraca operatorska: Jerzy Białek, Julian Zwierzyński
Zdjęcia specjalne: Jan Olejniczak (kombinowane), Wojciech Krysztofiak (kombinowane), Czesław Raniszewski (kombinowane)
Scenografia: Anatol Radzinowicz
Współpraca scenograficzna: Ryszard Potocki, Zdzisław Roliński, Cecylia Wróblewska, Ignacy Gaworkiewicz
Kostiumy: Teresa Gałkowska-Lesman, Joachim Dietrich
Muzyka: Stefan Kisielewski
Wykonanie muzyki: Orkiestra Filharmonii Narodowej (Warszawa)
Dyrygent: Stanisław Wisłocki
Dźwięk: Jan Czerwiński, Jerzy Blaszyński
Współpraca dźwiękowa: Zygmunt Nowak, Józef Tomporek
Montaż: Lidia Pstrokońska
Współpraca montażowa: Aurelia Rut (w czołówce nazwisko: Ruth), Urszula Mikołajczyk
Charakteryzacja: Tadeusz Schossler, Kurt Tauchmann, Zdzisław Papierz
Kierownictwo produkcji: Zygmunt Szyndler, Włodzimierz Śliwiński
Współpraca produkcyjna: Mieczysław Adler, Helena Nowicka, Antoni Rosiak, Henryk Strzebiecki
Produkcja: Zespół Filmowy Rytm
Współpraca produkcyjna: Defa - Studio Filmów Fabularnych (Berlin)
Atelier: Wytwórnia Filmów Fabularnych (Łódź)
Laboratorium: Wytwórnia Filmów Fabularnych (Łódź)
OBSADA:
Andrzej Łapicki (Piotr), Beata Tyszkiewicz (Magda), Jadwiga Chojnacka (ciocia Poldi), Ignacy Gogolewski (Eryk, porucznik SS), B Hecht, Barbara Horawianka (blondynka w rodzinie Zumpe), Kalina Jędrusik (prostytutka), Emil Karewicz (Kurt Zumpe), Elżbieta Kępińska (robotnica w inspektach), Barbara Krafftówna (Iza), Jadwiga Kuryluk (Weronika Zumpe), Stanisław Łapiński (Niemiec szukający krzeseł w schronie), Wanda Łuczycka-Meller (właścicielka restauracji "Astoria"), Zofia Małynicz (ciotka Magdy), Stanisław Milski (cyrkowiec Vittorio), Urszula Modrzyńska (Zofia pomagająca Francuzowi), Zdzisław Mrożewski (profesor), Janina Niczewska (kobieta w rodzinie Zumpe), Danuta Szaflarska (włoska cyrkówka), Roman Wilhelmi (Francuz Pierre), Bogdan Baer (strażnik eskortujący jeńców; nie występuje w czołówce), Zygmunt Hobot (cudzoziemiec; nie występuje w czołówce), Andrzej Hrydzewicz (jeniec w schronie; nie występuje w czołówce), Janina Jaroszyńska (kobieta w rodzinie Zumpe; nie występuje w czołówce), Zbigniew Józefowicz (Charles, jeniec w schronie; nie występuje w czołówce), Zdzisław Lubelski (gość w "Astorii"; nie występuje w czołówce), Jan Machulski (jeniec angielski; nie występuje w czołówce), Bohdana Majda (kelnerka w "Astorii"; nie występuje w czołówce), Artur Młodnicki (baron; nie występuje w czołówce), Henryk Modrzewski (starzec opiekujący się schronem; nie występuje w czołówce), Leon Niemczyk (jeniec w schronie; nie występuje w czołówce), Leopold R. Nowak (Francuz; nie występuje w czołówce), Józef Pieracki (mężczyzna; nie występuje w czołówce), Aleksander Sewruk (strażnik obozowy; nie występuje w czołówce), Michał Szewczyk (gość w "Astorii"; nie występuje w czołówce), Danuta Wodyńska (Kirstie; nie występuje w czołówce)
Nagrody filmowe
1961 - Bogusław Lambach Moskwa (MFF)-nagroda za zdjęcia Srebrny Medal za wybitne walory operatorskie
1961 - Jan Rybkowski Moskwa (MFF)-nagroda Komitetu Obrońców Pokoju wyróżnienie
1961 - Jan Rybkowski Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia
1961 - Jan Rybkowski Turyn (KMTF)-nagroda honorowa
AVI File Details
========================================
Name.........: 1961.Dzis w nocy umrze miasto.avi
Filesize.....: 699 MB (or 716,750 KB or 733,952,000 bytes)
Runtime......: 01:24:40 (127,000 fr)
Video Codec..: XviD
Video Bitrate: 1022 kb/s
Audio Codec..: 0x0055(MP3) ID'd as MPEG-1 Layer 3
Audio Bitrate: 126 kb/s (63/ch, stereo) VBR LAME3.90.°
Frame Size...: 640x432 (1.48:1)